Systemy ITS w modelu Chmurowym 
– dlaczego tak atrakcyjne dla miasteczek
POLITYKA ZAKUPOWA PAŃSTWA
Systemy ITS są kojarzone ze skomplikowanymi przetargami organizowanymi przez duże miasta – czy tak musi być? Niekoniecznie, jeżeli Zamawiający zdecyduje się na model Chmurowy (SaaS).
Zalety modelu Chmurowego (SaaS):
- niski koszt implementacji – brak konieczności zakupu licencji oraz budowy zaplecza IT i jego utrzymania;
- proste postępowania przetargowe – Zamawiający skupia się na opisaniu pożądanej funkcjonalności, a nie szczegółów technicznych;
- brak konieczności budowy centrum monitoringu i zatrudniania operatorów – automatyka systemów, możliwość outsourcingu centrum monitorowania;
Chmura (SaaS) to rekomendowane przez Radę Ministrów rozwiązania określone w Polityce Zakupowej Państwa.
Systemy ITS to szeroko pojęte oprogramowania do zarządzania urządzeniami Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego (BRD). Do tej pory wdrażane były głównie w dużych miastach. Zamawiający, w ramach budowy systemu, budował sieć światłowodową na terenie miasta, serwerownie i centrum sterowania – czyli całe zaplecze IT. Dodatkowo wykupywał licencję na oprogramowanie systemu ITS.
Jeżeli system był wdrażany w mieście posiadającym kilkadziesiąt czy kilkaset skrzyżowań z sygnalizacją świetlną, koszty systemu per skrzyżowanie były stosunkowo niskie – natomiast budowa takiego systemu dla miasteczka posiadającego między 20-30 skrzyżowań była per skrzyżowanie bardzo wysoka – więc miasteczka często rezygnowały z takiego systemu.
W modelu SaaS sprawa wygląda zupełnie inaczej. Opłaty związane są z działaniem konkretnej funkcjonalności per urządzenie. Dzięki temu Zamawiającego nie interesują koszty infrastruktury IT i jej późniejszego utrzymania. Płaci za działanie konkretnych funkcji systemu na konkretnych urządzeniach.
Powyżej opisane zasady wdrażania systemów ITS mają też dodatkową zaletę – skoro Zamawiający nie buduje infrastruktury IT czy centrum sterowania ruchem, nie musi ich opisywać w postępowaniu, co znacznie ułatwia jego przygotowanie.
Do tej pory przygotowanie postępowania na system IT wiązało się ze wskazaniem specyfikacji serwerowni, serwerów, routerów, przełączników, ekranów, komputerów itp. Często takie wskazanie promowało konkretnego wykonawcę/dostawcę, co automatycznie powodowało wzrost cen. W przypadku modelu SaaS Zamawiający musi opisać jaką funkcjonalność chce uzyskać, a za całą resztę odpowiada wykonawca i to on optymalizuje koszty.
W miasteczkach nieposiadających Wydziału Inżynierii Ruchu często występuję problem z obsługą usterek zgłaszanych przez mieszkańców – nie wiadomo kto ma je przyjmować i „co z nimi dalej robić”. W ramach modelu SaaS dostępne jest oprogramowanie wspomagające utrzymanie infrastruktury, a także całodobowe centrum monitoringu – na sygnalizacji, szlabanie czy znaku VMS znajduje się numer, który łączy mieszkańca z całodobowym centrum monitoringu. Operator dysponuje procedurami i wie jak takie zgłoszenie obsłużyć, tzn. czy przekazać je do firmy utrzymaniowej, czy zgłosić jako usterkę gwarancyjną, czy też rozesłać zapytania ofertowe do firm, które są w stanie usunąć usterkę. Po wszystkim tworzony jest raport, a Zamawiający ma bieżącą informację „co dzieje się na mieście”. Oprogramowanie wspomagające utrzymanie pomaga Zamawiającemu egzekwować umowy utrzymaniowe i gwarancje oraz wspiera firmę wykonującą utrzymanie BRD. Cel to podnieść jakość utrzymania przy obniżeniu jego kosztów.
Wdrażaniu rozwiązań w modelu SaaS sprzyja także Uchwała nr 6 Rady Ministrów z dnia 11 stycznia 2022 r. w sprawie przyjęcia Polityki zakupowej państwa. Zgodnie z jej zapisami Zamawiający zobowiązany jest:
- tam gdzie to możliwe wymagać korzystania przez wykonawców z usług chmurowych przy określaniu przedmiotu zamówienia, aby zmusić wykonawców do konkurowania o zamówienie innowacyjnością, skalowalnością i elastycznością;
- ewentualnie, premiować korzystanie z usług chmurowych przez odpowiednie formułowanie kryteriów oceny ofert.
- Wydaje się więc, że Chmura to przyszłość systemów ITS.
