Komunikaty

SAS08/2011

Jak traktować sobotę w procedurze administracyjnej?

FUNKCJONOWANIE SAMORZĄDU - SAS 8 / 2011

Rozbieżności orzecznicze w kwestii statusu soboty (gdy na ten dzień tygodnia przypada koniec terminu) legły u podstaw wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich z dnia 14 stycznia 2011 r. o wyjaśnienie przez Naczelny Sąd Administracyjny (dalej NSA) czy sobota jest dniem równorzędnym z dniem ustawowo wolnym od pracy w rozumieniu art. 57 § 4 Kodeksu postępowania administracyjnego (dalej kpa).

W uchwale, podjętej w dniu 15 czerwca 2011 r. (sygn. akt I OPS 1/11) w składzie siedmiu sędziów, NSA rozstrzygnął, że sobota jest dniem równorzędnym z dniem ustawowo wolnym od pracy w rozumieniu art. 57 § 4 kpa. Zgodnie z treścią ww. przepisu, jeżeli koniec terminu przypada na dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu uważa się najbliższy następny dzień powszedni.

W uzasadnieniu powyższej uchwały NSA wskazał, iż od wielu lat sobota przestała w praktyce być „dniem powszednim”, a stała się dla większości pracowników dniem wolnym od pracy, przy czym dniem, w którym nie działają zarówno sądy i urzędy organów administracji publicznej, jak i przeważająca większość urzędów pocztowych. Dochowanie terminu kończącego się w sobotę przez złożenie pisma przed upływem terminu w urzędach organów administracji publicznej, urzędach pocztowych i polskich urzędach konsularnych, może więc w praktyce nastąpić w dniu powszednim poprzedzającym sobotę – najczęściej w piątek (chyba, że jest on dniem ustawowo wolnym od pracy w rozumieniu ustawy z dnia 18 stycznia 1951 r.). Przyjmowanie, że sobota ma być traktowana jako dzień powszedni, a w konsekwencji, iż nie ma do niej zastosowania art. 57 § 4 kpa, godziłoby w konstytucyjną zasadę równości wobec prawa wyrażoną w art. 32 ust. 1 Konstytucji RP. W myśl ust. 2 tego artykułu: „Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny”. Jest bowiem faktem notoryjnym, że w dużych aglomeracjach miejskich funkcjonują w sobotę wybrane urzędy pocztowe (polskie placówki pocztowe operatora publicznego w rozumieniu art. 57 § 5 pkt 2 kpa) nawet całodobowo lub w skróconym czasie bądź agencje pocztowe. W innych miejscowościach działają one w ramach pięciodniowego tygodnia pracy – od poniedziałku do piątku. W konsekwencji, miejsce zamieszkania uczestnika postępowania administracyjnego decydowałoby w praktyce o zakresie jego uprawnień w kwestii obliczania terminów w postępowaniu administracyjnym.

Zdaniem NSA, kolejnym argumentem przemawiającym za uznaniem soboty za dzień, który winien być traktowany na równi z dniami ustawowo wolnymi od pracy w rozumieniu art. 57 § 4 kpa jest okoliczność, iż takie rozwiązanie zostało już wyraźnie przyjęte w art. 12 § 5 Ordynacji podatkowej (Jeżeli ostatni dzień terminu przypada na sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu uważa się następny dzień po dniu lub dniach wolnych od pracy) i w art. 83 § 2 ppsa (Jeżeli ostatni dzień terminu przypada na sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu uważa się następny dzień po dniu lub dniach wolnych od pracy).

Panująca w orzecznictwie sądów administracyjnych rozbieżność poglądów w zakresie upływu terminu kończącego się w sobotę pozostaje w sprzeczności z powyżej sprecyzowanym rozumieniem zasady zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa.

Jednocześnie NSA wyjaśnił, że uznanie, iż w rozumieniu art. 57 § 4 kpa sobota winna być taktowana na równi z dniami ustawowo wolnymi od pracy, nie oznacza, że takie rozumienie wskazanego przepisu godzi w zasadę podziału władz sformułowaną w art. 10 Konstytucji RP. Przyjęty bowiem w omawianej uchwale sposób traktowania terminów kończących się w sobotę – na równi z dniami ustawowo wolnymi od pracy - nie oznacza, iż NSA wprowadza do ustawy z dnia 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy nową kategorię takich dni, przy czym kategorię wywołującą skutki prawne w innych gałęziach prawa (prawo pracy, prawo cywilne). Przyjęte w uchwale stanowisko, z wyżej przytoczonych powodów (równość wobec prawa, zaufanie do państwa i stanowionego przez nie prawa) opowiada się jedynie za jednolitym rozumieniem terminów upływających w sobotę na gruncie tej samej gałęzi prawa – prawa administracyjnego.

Wprawdzie w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego i sądów cywilnych na gruncie prawa cywilnego – w świetle art. 115 Kodeksu cywilnego - sobota jest traktowana tak jak każdy dzień powszedni, ale prawo cywilne jest odrębną od prawa administracyjnego gałęzią prawa, charakteryzującą się odmiennością przyjmowanych rozwiązań prawnych, a także ze względu na swoje korzenie wywodzące się z prawa rzymskiego, pewnym konserwatyzmem przyjmowanych rozwiązań i formułowanych poglądów.

Monika Mikucka

Podstawa prawna:
– Art. 57 § 4 Kodeksu postępowania administracyjnego

WRÓĆ DO SPISU TREŚCI

Gminy przejmą gospodarowanie odpadami

FUNKCJONOWANIE SAMORZĄDU - SAS 8 / 2011

W dniu 15 lipca 2011 r. Prezydent RP podpisał ustawę z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw.

OBOWIĄZKI GMIN

W myśl art. 3 ust. 2 znowelizowanej ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, gminy zapewniają czystość i porządek na swoim terenie i tworzą warunki niezbędne do ich utrzymania, a w szczególności:

tworzą warunki do wykonywania prac związanych z utrzymaniem czystości i porządku na terenie gminy lub zapewniają wykonanie tych prac przez tworzenie odpowiednich jednostek organizacyjnych;
zapewniają budowę, utrzymanie i eksploatację własnych lub wspólnych z innymi gminami:

– regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych,
– stacji zlewnych, w przypadku gdy podłączenie wszystkich nieruchomości do sieci kanalizacyjnej jest niemożliwe lub powoduje nadmierne koszty,
– instalacji i urządzeń do zbierania, transportu i unieszkodliwiania zwłok zwierzęcych lub ich części,
– szaletów publicznych;

obejmują wszystkich właścicieli nieruchomości na terenie gminy systemem gospodarowania odpadami komunalnymi;
nadzorują gospodarowanie odpadami komunalnymi, w tym realizację zadań powierzonych podmiotom odbierającym odpady komunalne od właścicieli nieruchomości;
ustanawiają selektywne zbieranie odpadów komunalnych obejmujące co najmniej następujące frakcje odpadów: papieru, metalu, tworzywa sztucznego, szkła i opakowań wielomateriałowych oraz odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, w tym odpadów opakowaniowych ulegających biodegradacji;
tworzą punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych w sposób zapewniający łatwy dostęp dla wszystkich mieszkańców gminy.

Stosownie do art. 3a ust. 1 znowelizowanej ustawy, realizując zadania polegające na zapewnieniu budowy, utrzymania i eksploatacji regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych, gminy są obowiązane do:

przeprowadzenia przetargu na wybór podmiotu, który będzie budował, utrzymywał lub eksploatował regionalną instalację do przetwarzania odpadów komunalnych, lub
dokonania wyboru podmiotu, który będzie budował, utrzymywał lub eksploatował regionalną instalację do przetwarzania odpadów komunalnych, na zasadach określonych w ustawie z dnia 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym (Dz. U. z 2009 r. Nr 19, poz. 100 ze zm.), lub
dokonania wyboru podmiotu, który będzie budował, utrzymywał lub eksploatował regionalną instalację do przetwarzania odpadów komunalnych, na zasadach określonych w ustawie z dnia 9 stycznia 2009 r. o koncesji na roboty budowlane lub usługi (Dz. U. Nr 19, poz. 101 ze z m.).

W ramach obowiązku gminy polegającego na zorganizowaniu odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy, wójt, burmistrz lub prezydent miasta jest obowiązany zorganizować przetarg na odbieranie odpadów komunalnych od tych właścicieli nieruchomości albo przetarg na odbieranie i zagospodarowanie, a właściciele nieruchomości są obowiązani ponosić na rzecz gminy, na terenie której są położone ich nieruchomości, opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi (art. 6c ust. 1, art. 6d ust. 1, art. 6h znowelizowanej ustawy). Opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi stanowi iloczyn:

liczby mieszkańców zamieszkujących daną nieruchomość, albo
ilości zużytej wody z danej nieruchomości, albo
powierzchni lokalu mieszkalnego

– oraz stawki opłaty ustalonej na podstawie art. 6k ust. 1.

Rada gminy może też uchwalić jedną stawkę opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi od gospodarstwa domowego (art. 6j ust. 1 i 2 znowelizowanej ustawy).
Opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi będzie stanowić dochód gminy. Z pobranych opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi gmina będzie pokrywać koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, na które składają się następujące koszty:

odbierania, transportu, zbierania, odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych;
tworzenia i utrzymania punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych;
obsługi administracyjnej tego systemu (art. 6r ust. 1 i 2 znowelizowanej ustawy).

Rada gminy określi, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, szczegółowy sposób i zakres świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów, w zamian za uiszczoną przez właściciela nieruchomości opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi, w szczególności ilość odpadów komunalnych odbieranych od właściciela nieruchomości, częstotliwość odbierania odpadów komunalnych od właściciela nieruchomości i sposób świadczenia usług przez punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych. W tym samym trybie (tj. w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego) rada gminy może określić rodzaje dodatkowych usług świadczonych przez gminę w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów oraz wysokość cen za te usługi (art. 6r ust. 3 i 4 znowelizowanej ustawy). W przypadku gdy gmina nie będzie wywiązywać się z obowiązku odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, właściciel nieruchomości ma obowiązek przekazania odpadów komunalnych, na koszt gminy, podmiotowi odbierającemu odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, wpisanemu do rejestru działalności regulowanej, o którym mowa w art. 9b ust. 2 (art. 6s znowelizowanej ustawy).
Większość przepisów ustawy nowelizującej wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2012 r.

Monika Mikucka

Podstawa prawna:
– Ustawa z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw.

WRÓĆ DO SPISU TREŚCI

„Linijka słońca” w budownictwie

POWIATOWA ADMINISTRACJA ZESPOLONA - SAS 8 / 2011

Warunki dotyczące naświetlenia i nasłonecznienia pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi określone zostały w Prawie budowlanym, a w szczególności w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Zgodnie z § 57 tego rozporządzenia pomieszczenie przeznaczone na pobyt ludzi powinno mieć zapewnione oświetlenie dzienne, dostosowane do jego przeznaczenia, kształtu i wielkości, z uwzględnieniem dodatkowych warunków oraz w ogólnych przepisach bezpieczeństwa i higieny pracy.

W pomieszczeniu przeznaczonym na pobyt ludzi stosunek powierzchni okien, liczonej w świetle ościeżnic, do powierzchni podłogi powinien wynosić co najmniej 1:8, natomiast w innym pomieszczeniu, w którym oświetlenie dzienne jest wymagane ze względów na przeznaczenie - co najmniej 1:12.

ŚWIATŁO SZTUCZNE

Stosownie do treści § 58 ww. aktu wykonawczego dopuszcza się oświetlenie pomieszczenia przeznaczonego na pobyt ludzi wyłącznie światłem sztucznym, jeżeli:

oświetlenie dzienne nie jest konieczne lub nie jest wskazane ze względów technologicznych,
jest uzasadnione celowością funkcjonalną zlokalizowania tego pomieszczenia w obiekcie podziemnym lub w części budynku pozbawionej oświetlenia dziennego.

W przypadku gdy ww. pomieszczenie jest pomieszczeniem stałej pracy w rozumieniu ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, dla zastosowania wyłącznie oświetlenia światłem sztucznym, w tym elektrycznym, jest wymagane uzyskanie zgody właściwego państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego, wydanej w porozumieniu z właściwym okręgowym inspektorem pracy.
Dodatkowo pomieszczenia przeznaczone do zbiorowego przebywania dzieci w żłobku, przedszkolu i szkole, z wyjątkiem pracowni chemicznej, fizycznej i plastycznej, powinny mieć zapewniony czas nasłonecznienia co najmniej 3 godziny w dniach równonocy (21 marca i 21 września) w godzinach 8oo-16oo, natomiast pokoje mieszkalne - w godzinach 7oo-17oo. W mieszkaniu wielopokojowym dopuszcza się ograniczenie tego wymagania co najmniej do jednego pokoju, przy czym w śródmiejskiej zabudowie uzupełniającej dopuszcza się ograniczenie wymaganego czasu nasłonecznienia do 1,5 godziny, a w odniesieniu do mieszkania jednopokojowego w takiej zabudowie nie określa się wymaganego czasu nasłonecznienia.

ANALIZA NASŁONECZNIENIA W OPARCIU O „LINIJKĘ SŁOŃCA”

Biorąc pod uwagę powyższe wymagania projektowanie budynków mieszkalnych wymaga przeprowadzenia odpowiedniej analizy nasłonecznienia dokonywanej w oparciu o tzw. „linijkę słońca”.
Najprościej rzecz ujmując sprowadza się to do ustalenia odległości budynku z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi od innych obiektów, umożliwiającej naturalne oświetlenie pomieszczeń, poprzez precyzyjne wyznaczenie w płaszczyźnie poziomej kąta, z usytuowaniem jego wierzchołka w wewnętrznym licu ściany na osi okna pomieszczenia przesłanianego, a następnie zbadanie, czy między ramionami tak wyznaczonego kąta, w odległości mniejszej niż wysokość przesłonienia, nie znajduje się obiekt przesłaniający. Rozwartość kąta uzależniona jest od grubości muru oraz szerokości okna (mierzona od dolnego okna do punktu najwyższego budynku).
Właściwie przeprowadzona analiza nasłonecznienia ma bardzo istotne znaczenie dla oceny legalności przedsięwzięcia inwestycyjnego i możliwości budowy budynku mieszkalnego z odpowiednim sytuowaniem otworów okiennych. Niewłaściwa ocena dokonana przez organ administracji architektoniczno-budowlanej wydający pozwolenie na budowę może w dalszej kolejności – po ewentualnym wyeliminowaniu wadliwego zezwolenia – uruchomić reakcję organów nadzoru budowlanego, które mogą podjąć odpowiednie decyzje nakazowe. Co więcej, w orzecznictwie sądowoadmistracyjnym istnieje pogląd, że nawet sporządzenie analizy nasłonecznienia i jej dołączenie do projektu budowlanego nie zwalnia z jej oceny także sądu administracyjnego kontrolującego legalność pozwolenia na budowę (por. wyrok NSA z dnia 11 marca 2010 r., sygn. akt II OSK 508/09).

Janusz Groński

Podstawa prawna:
– Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 ze zm.)
– Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690 ze zm.)

WRÓĆ DO SPISU TREŚCI

Odwołanie komendanta powiatowego PSP

POWIATOWA ADMINISTRACJA ZESPOLONA

Na wstępie należy podkreślić, że do procedury tej nie ma zastosowania art. 35 ust. 3 pkt 1 ustawy o samorządzie powiatowym, zgodnie z którym starosta, sprawując zwierzchnictwo w stosunku do powiatowych służb, inspekcji i straży, powołuje i odwołuje kierowników tych jednostek, w uzgodnieniu z wojewodą, a także wykonuje wobec nich czynności w sprawach z zakresu prawa pracy, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej.

W konsekwencji starosta nie dokonuje w stosunku do komendantów powiatowych straży pożarnej aktów powołania. Również wymóg uzgodnienia powołania z wojewodą nie ma zastosowania, co jednak nie oznacza, że wojewoda pozbawiony jest zupełnie wpływu na obsadzenie tego stanowiska. Co więcej, w określonych przypadkach to właśnie wojewoda może wprost wskazać osobę, która powinna objąć funkcję komendanta.

Zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy o Państwowej Straży Pożarnej komendanta powiatowego (miejskiego) PSP powołuje spośród oficerów tej formacji komendant wojewódzki w porozumieniu ze starostą. W razie niezajęcia stanowiska lub niezaakceptowania zgłoszonej kandydatury na stanowisko komendanta powiatowego, w terminie 30 dni od dnia jej przedstawienia staroście, przedstawia się niezwłocznie kolejną kandydaturę. Natomiast gdy porozumienie ze starostą nie zostanie osiągnięte także w stosunku do drugiej kandydatury (w terminie 14 dni od dnia jej przedstawienia) wówczas komendant wojewódzki powołuje oficera wskazanego przez wojewodę. Należy zatem wskazać, że starosta ma duży wpływ na obsadę stanowiska komendanta powiatowego PSP, jednakże brak porozumienia co do kandydatury skutkuje wyznaczeniem komendanta przez wojewodę.

Znacznie mniejszy wpływ ma starosta na proces odwołania komendanta powiatowego PSP. W tym przypadku wystarczającym wymogiem jest zasięgnięcie opinii starosty, która jest co do zasady niewiążąca. Niewyrażenie przez starostę opinii w terminie 14 dni od dnia przedstawienia wniosku o odwołanie jest traktowane za równoznaczne ze spełnieniem warunku ustawowego i powoduje możliwość natychmiastowego odwołania komendanta PSP (art. 13 ust. 3 w związku z art. 12 ust. 3 ustawy o Państwowej Straży Pożarnej).

Obszernej analizy zasad odwołania komendanta PSP dokonał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 28 lutego 2007 r. sygn. akt I OSK 324/06. NSA podniósł m.in., że stosunek służbowy strażaka zatrudnionego na stanowisku na podstawie powołania ma charakter organizacyjny i nie korzysta ze szczególnej ochrony prawnej charakterystycznej dla mianowania, którego rozwiązanie możliwe jest tylko w przypadkach określonych w ustawie. W ocenie Sądu brak ww. ochrony wynika z istoty samego powołania, które następuje w celu realizacji określonych zadań i sprawowania odpowiedzialnej funkcji kierowniczej, co z kolei wiąże się z koniecznym warunkiem, jakim jest zaufanie organu powołującego do osoby powołanej. W konsekwencji, utrata zaufania stanowi przesłankę uzasadniającą odwołanie, przy czym utrata zaufania wynika z subiektywnej oceny przełożonego, a nie z obiektywnie zaistniałych przyczyn.

Dodatkowo sądy administracyjne podkreślały, że odwołanie strażaka ze stanowiska zajmowanego na podstawie powołania cechuje się uznaniowością organu (wyrok WSA w Warszawie z dnia 5 października 2006 r., sygn. akt II SA/Wa 1146/06), a odwoływany strażak będący działaczem związkowym nie korzysta z ochrony art. 32 ust. 1 i 2 oraz art. 34 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych (wyrok WSA z dnia 16 kwietnia 2009 r., sygn. akt II SA/Wa 87/09).

Janusz Groński

Podstawa prawna:
– Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 12, poz. 68 ze zm.)

WRÓĆ DO SPISU TREŚCI

Służby geodezyjne muszą zastąpić mapy analogowe cyfrowymi

POWIATOWA ADMINISTRACJA ZESPOLONA - SAS 8 / 2011

Służby geodezyjno-kartograficzne zobowiązane są do prowadzenia map zasadniczych. Obecnie wiele z nich prowadzonych jest wciąż w formie analogowej, choć stopniowo następuje przekształcenie tej formy w wymaganą prawem formę numeryczną, cyfrową, przystosowaną do przetwarzania informatycznego.

MAPA ANALOGOWA

Mapą analogową jest tradycyjna mapa (w formie drukowanej, papierowej) odtwarzająca rozmieszczenie obiektów przestrzeni za pomocą umownych znaków. Zapis obrazu mapy dokonywany jest poprzez rysowanie, fotografię, druk itp., natomiast nośnikiem tego zapisu mogą być takie materiały jak np.: papier, folia, tkanina czy szkło. Tego rodzaju tradycyjna mapa występuje w postaci map podręcznych, atlasowych i ściennych.

MAPA CYFROWA

Mapą cyfrową (numeryczną) jest mapa, w której poszczególne obiekty przedstawiane są w formie wektorowej lub rastrowej. Jest to zatem model geograficzny prezentowany w postaci cyfrowej i przystosowany do przetwarzania danych w systemie informatycznym i generowania z tego systemu map analogowych. Mapa w formie cyfrowej może być częścią Systemu Informacji Geograficznej.

BAZY DANYCH

Zgodnie z art. 4 ust. 1a Prawa geodezyjnego i kartograficznego, dla obszaru całego kraju zakłada się i prowadzi w systemie teleinformatycznym bazy danych, obejmujące zbiory danych przestrzennych infrastruktury informacji przestrzennej, dotyczące:

państwowego rejestru podstawowych osnów geodezyjnych, grawimetrycznych i magnetycznych;
ewidencji gruntów i budynków (katastru nieruchomości);
geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu;
państwowego rejestru granic i powierzchni jednostek podziałów terytorialnych kraju;
państwowego rejestru nazw geograficznych;
ewidencji miejscowości, ulic i adresów;
rejestru cen i wartości nieruchomości;
obiektów topograficznych o szczegółowości zapewniającej tworzenie standardowych opracowań kartograficznych w skalach 1:10 000 - 1:100 000, w tym kartograficznych opracowań numerycznego modelu rzeźby terenu;
obiektów ogólnogeograficznych o szczegółowości zapewniającej tworzenie standardowych opracowań kartograficznych w skalach 1:250 000 i mniejszych, w tym kartograficznych opracowań numerycznego modelu rzeźby terenu;
szczegółowych osnów geodezyjnych;
zobrazowań lotniczych i satelitarnych oraz ortofotomapy i numerycznego modelu terenu.

Podkreślenia wymaga, że w art. 53b Prawa geodezyjnego i kartograficznego ustawodawca przewidział graniczną datę dla ostatecznego zastąpienia map analogowych cyfrowymi. Zgodnie z tym przepisem organ administracji może prowadzić mapę zasadniczą w postaci analogowej do czasu jej przekształcenia do postaci cyfrowej i utworzenia baz danych, o których mowa w art. 4 ust. 1a pkt 2, 3 i 10 oraz ust. 1b, nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2013 r.

Janusz Groński

Podstawa prawna:
– Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 193, poz. 1287 ze zm.)

WRÓĆ DO SPISU TREŚCI

Osoby prowadzące niepubliczne szkoły, placówki oświatowo – wychowawcze, zespoły szkół lub przedszkola – przedsiębiorcy czy nie?

TEMAT MIESIĄCA - SAS 8 / 2011

Zgodnie z treścią art. 83a ustawy o systemie oświaty (zwanej dalej u.s.o.) prowadzenie szkoły, placówki, zespołu szkół lub przedszkola (innej formy wychowania przedszkolnego) nie jest działalnością gospodarczą.

Definicja działalności gospodarczej została zawarta w art. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (zwana dalej u.s.d.g.). Zgodnie z powyższym przepisem działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. W tym miejscu podkreślić trzeba, że działalność polegająca na prowadzeniu niepublicznej szkoły, placówki, zespołu szkół lub przedszkola ma charakter odpłatnego świadczenia usług, a zatem jest nastawiona na osiągnięcie zysku. Ponadto ma ona charakter zorganizowany, ponieważ prowadzenie powyższych placówek edukacyjnych wymaga od prowadzącego lub jego pracowników posiadania określonego wykształcenia, uprawnień i zezwoleń właściwych organów. Wreszcie działalność taka jest prowadzona w sposób ciągły, gdyż jest prowadzona stale, nie ma charakteru okazjonalnego. Nie ma zatem żadnych wątpliwości, że w świetle definicji działalności gospodarczej, określonej w u.s.d.g. osoby prowadzące niepubliczne szkoły, placówki, zespoły szkół lub przedszkola należałoby zaliczyć do grona podmiotów prowadzących działalność gospodarczą.

Mając na uwadze powyższe rozważania należy przyjąć, że wraz z wprowadzeniem art. 83a u.s.o. ustawodawca pozbawił podmioty prowadzące wskazane wyżej placówki edukacyjne statusu przedsiębiorcy. Przypomnieć trzeba, że pomimo iż w polskim porządku prawnym występują rożne i nie do końca jednolite definicje przedsiębiorcy, to jednak każda z nich uzależnia nadanie takiego statusu od prowadzenia działalności gospodarczej lub zawodowej. Zgodnie z art. 4 u.s.d.g. przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. Analogiczną definicję przedsiębiorcy zawiera art. 431 Kodeksu cywilnego (zwanego dalej k.c.), natomiast w świetle art. 2 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji przedsiębiorcami są osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które prowadząc, chociażby ubocznie, działalność zarobkową lub zawodową uczestniczą w działalności gospodarczej.

Trudno zrozumieć, jakimi względami kierował się ustawodawca wyłączając osoby prowadzące niepubliczne szkoły, placówki, zespoły szkół oraz przedszkola z grona przedsiębiorców, skoro prowadzona przez nie działalność wypełnia wszystkie przesłanki konieczne do uznania jej za działalność gospodarczą. Wykluczenie powyższych podmiotów z grupy przedsiębiorców pociąga za sobą daleko idące konsekwencje prawne. Przede wszystkim zauważyć trzeba, że regulacja art. 83a u.s.o. uniemożliwia im zrzeszanie się w izbach gospodarczych, o których mowa w ustawie o izbach gospodarczych (zwanej dalej u.i.g.). Zgodnie z art. 1 tej ustawy podmioty prowadzące działalność gospodarczą, z wyjątkiem osób fizycznych prowadzących taką działalność jako uboczne zajęcie zarobkowe, mogą zrzeszać się w izby gospodarcze działające na podstawie niniejszej ustawy i statutów. Na mocy art. 2 u.i.g. izba gospodarcza jest organizacją samorządu gospodarczego, reprezentującą interesy gospodarcze zrzeszonych w niej podmiotów w zakresie ich działalności wytwórczej, handlowej, budowlanej lub usługowej, w szczególności wobec organów państwowych. Art. 4 u.i.g. uprawnia izby gospodarcze nie tylko do wyrażania opinii o projektach rozwiązań ustawowych dotyczących funkcjonowania gospodarki, ale także do uczestniczenia w przygotowywaniu aktów prawnych w tym zakresie. Art. 5 u.i.g. pozwala izbom gospodarczym m.in. na przyczynianie się do tworzenia warunków rozwoju życia gospodarczego oraz wspieranie inicjatyw gospodarczych członków, a także na delegowanie swoich przedstawicieli, na zaproszenie organów państwowych, do uczestniczenia w pracach instytucji doradczo-opiniodawczych w sprawach działalności wytwórczej, handlowej, budowlanej i usługowej.

Nadanie przez ustawodawcę tak daleko idących uprawnień izbom gospodarczym stanowi realizację zasady społeczeństwa obywatelskiego. Zasada ta zakłada, że każdy obywatel podejmuje działania związane z funkcjonowaniem społeczeństwa, posiada określone dążenia i interesy. Powinien mieć on zatem możliwość oraz instrumenty prawne pozwalające mu na ich wyrażanie i realizację. Ustawy powinny więc umożliwiać działanie różnego rodzaju organizacjom zrzeszającym obywateli.

Jedną z konsekwencji zasady społeczeństwa obywatelskiego jest wolność zrzeszania się, opisana w art. 58 § 1 Konstytucji RP. Zgodnie z art. 58 § 2 Konstytucji wolność zrzeszania się podlega ograniczeniom jedynie wtedy, gdy cele lub działalność zrzeszenia są sprzeczne z Konstytucją lub ustawą.
Mając na uwadze powyższe należy przyjąć, że treść art. 83a ust. 1 u.s.o. prowadzi do oczywistego i niczym nieusprawiedliwionego naruszenia konstytucyjnej wolności zrzeszania się w stosunku do podmiotów prowadzących wyżej wymienione niepubliczne placówki oświatowe. Trudno bowiem wyobrazić sobie, by działalność polegająca na pielęgnowaniu, wychowaniu i edukacji obywateli mogła być co do zasady uznana za sprzeczną z Konstytucją lub ustawami. Osoby prowadzące niepubliczne szkoły, placówki, zespoły szkół lub przedszkola powinny mieć zatem możliwość zakładania i zrzeszania się w izbach gospodarczych na identycznych zasadach, jak osoby prowadzące działalność gospodarczą. Osoby te, podobnie jak pozostali przedsiębiorcy, powinny mieć także możliwość wymiany poglądów na temat prowadzonej przez siebie działalności w ramach izb gospodarczych, uzgadniania wspólnych stanowisk, a także przedkładania ustawodawcy swoich postulatów odnośnie przepisów dotyczących szkolnictwa i oświaty.

Uzasadnienia dla braku możliwości zrzeszania się prowadzących niepubliczne szkoły, placówki, zespoły szkół lub przedszkola nie stanowi w szczególności charakter prowadzonej przez nich działalności. Jest bowiem oczywiste, że działalność polegająca na wychowaniu i edukacji obywateli powinna podlegać szczególnym restrykcjom i nadzorowi ze strony organów państwa. Z drugiej strony ograniczenia te nie mogą ustanawiać warunków wykonywania tej działalności w sposób sprzeczny z ustawą zasadniczą.
Art. 83a ust. 1 u.s.o. stanowi również naruszenie konstytucyjnej zasady równości wobec prawa. Warto przypomnieć, że zgodnie z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP wszyscy są wobec prawa równi i mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne. Ust. 2 cytowanego przepisu ustanawia powszechny zakaz dyskryminacji w życiu politycznym, społecznym i gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny. Regulacje powyższe nakazują więc traktowanie obywateli w takich samych sytuacjach w ten sam sposób. Zasada równości wobec prawa nie ma jednak charakteru absolutnego, co znalazło odzwierciedlenie w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego (zwanego dalej Trybunałem). Trybunał dopuszcza bowiem odstępstwa od zasady równości w przypadkach, gdy są uzasadnione. W orzeczeniu z dnia 3 września 1996 r., K 10/96 Trybunał stwierdził, że wszelkie odstępstwa od nakazu równego traktowania podmiotów podobnych muszą zawsze znajdować podstawę w odpowiednio przekonywujących argumentach. Argumenty te muszą pozostawać w bezpośrednim związku z celem i treścią przepisów, w których zawarta jest kontrolowana norma oraz służyć realizacji tego celu i treści. Po drugie, argumenty te muszą mieć charakter proporcjonalny, a więc waga interesu, któremu ma służyć różnicowanie sytuacji adresatów normy, musi pozostawać w odpowiedniej proporcji do wagi interesów, które zostaną naruszone w wyniku nierównego potraktowania podmiotów podobnych. Po trzecie, argumenty te muszą pozostawać w związku z innymi wartościami, zasadami czy normami konstytucyjnymi, uzasadniającymi odmienne potraktowanie podmiotów podobnych.

Analiza wskazanych przez Trybunał warunków usprawiedliwionego zróżnicowania sytuacji podmiotów podobnych prowadzi do wniosku, że nie są one w niniejszej sprawie spełnione. Trudno bowiem doszukać się celu, jakiemu miałoby służyć wyłączenie przez ustawodawcę podmiotów prowadzących niepubliczne szkoły, placówki, zespoły szkół i przedszkola z grupy przedsiębiorców, w sytuacji gdy prowadzą one działalność na identycznych zasadach jak pozostali przedsiębiorcy, a cechą różnicującą jest jedynie przedmiot ich działalności. Nie można również uznać, że art. 83a u.s.o. służy realizacji innych wartości konstytucyjnych, w tym np. prawa do nauki. Przeciwnie, możliwość tworzenia niepublicznych placówek oświatowych ma na celu urzeczywistnienie prawa do nauki, natomiast treść art. 83a u.s.o. nie wpływa korzystnie na jakość świadczonych przez nie usług.
Tym samym uznać należy, że regulacja art. 83a u.s.o. stanowi dyskryminację osób prowadzących niepubliczne szkoły, placówki, zespoły szkół i przedszkola w stosunku do pozostałych przedsiębiorców, co stanowi naruszenie art. 32 Konstytucji RP.
Przyjęte przez ustawodawcę rozwiązanie jest natomiast niewątpliwie korzystne dla osób, których możliwości prowadzenia działalności gospodarczej zostały ograniczone ze względu na pełnione przez nie funkcje publiczne (np. przez przepisy ustaw samorządowych odnoszące się do radnych i osób pełniących funkcje organów wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego oraz regulacje ustawy o ograniczeniu działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne).

Michał Pęczkowski

Podstawa prawna:
– ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j.Dz.U.2004 Nr 256, poz. 2572);
– ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j.Dz.U. 2010 Nr 220, poz. 1447);
– ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (t.j.Dz.U.2003 Nr 153, poz. 1503);
– ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny (Dz.U.1964 Nr 16, poz. 93);
– ustawa z dnia 30 maja 1989 r. o izbach gospodarczych (t.j.Dz.U.2009 Nr 84, poz. 710);
– Konstytucja RP

WRÓĆ DO SPISU TREŚCI

Przegląd ustawodawczy

PRZEGLĄD USTAWODAWCZY - SAS 8 / 2011

TELEKOMUNIKACJA

Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o zmianie ustawy - Prawo telekomunikacyjne

(Dz. U. z 2011 r. Nr 102, poz. 587)

Zmiana dotyczy obowiązku wskazania przez Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej (UKE) metod, które będzie stosował w przypadkach, gdy wysokość opłat ustalona przez operatora jest nieprawidłowa, wykreślenia przepisów, które umożliwiały regulatorowi samodzielnie ustalać opłaty, niezależnie od nałożonego na operatora obowiązku kalkulacji kosztów i pozytywnych wyników kontroli prowadzonej przez biegłego rewidenta oraz wykreślenia przepisów, zgodnie z którymi decyzje o ustaleniu poziomu opłat z tytułu dostępu telekomunikacyjnego mogły być wydawane w ramach procedury rozstrzygania sporów

RACHUNKOWOŚĆ

Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o zmianie ustawy o rachunkowości oraz niektórych innych ustaw

(Dz. U. z 2011 r. Nr 102, poz. 585)

Nowelizacja dotyczy zwolnienia przedsiębiorcy zawieszającego działalność gospodarczą ze wszystkich dokumentacyjnych i sprawozdawczych obowiązków, które nie są konieczne dla ustalenia jego zobowiązań wobec państwa lub osób prywatnych

INSTYTUTY BADAWCZE

Ustawa z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Instytutach badawczych

(Dz. U. z 2011 r. Nr 96, poz. 618)

Twórcy ustawy założyli, że ustawa będzie instrumentem prawnym służącym konsolidacji sektora badawczego. Rada Ministrów, z inicjatywy ministra właściwego do spraw nauki, będzie mogła tworzyć PIN-y jako jednostki o znaczącym potencjale kadrowym i aparaturowym, zdolne prowadzić interdyscyplinarne badania naukowe na światowym poziomie.

PRAWO KARNE. PRZESTĘPSTWO „STALKINGU”

Ustawa z dnia 25 lutego 2011 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny

(Dz. U. z 2011 r. Nr 72, poz. 381 ze zm.)

Ustawa wprowadziła nowy typ przestępstwa uporczywego nękania innej osoby lub osoby jej najbliższej, określanego jako przemoc emocjonalna, uporczywe nękanie lub tzw. starking. Do Kodeksu karnego dodano art. 190a, zgodnie z którym:

§ 1.Kto przez uporczywe nękanie innej osoby lub osoby jej najbliższej wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia lub istotnie narusza jej prywatność,
podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto, podszywając się pod inną osobę, wykorzystuje jej wizerunek lub inne jej dane osobowe w celu wyrządzenia jej szkody majątkowej lub osobistej.
§ 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 lub 2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
§ 4. Ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 2 następuje na wniosek pokrzywdzonego.”.

Ustawa z dnia 25 marca 2011 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw

(Dz. U. z 2011 r. Nr 94, poz. 549)

Zmiana ma na celu wdrożenie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ochrony środowiska przez wprowadzenie do prawa karnego sankcji dla działań szkodliwych dla środowiska, które mogą powodować znaczne szkody stanu powietrza, gleby, wody, zwierząt i roślin

POSTĘPOWANIE KARNE

Ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw

(Dz. U. z 2011 r. Nr 53, poz. 273)

Zmiana dotyczy kontroli sądu i prokuratora nad czynnościami operacyjnymi organów ścigania, zobowiązania Prokuratora Generalnego do przedstawiania Sejmowi corocznej informacji o liczbie ustawowo dozwolonych czynności ingerujących w prawo obywatela do prywatności przez poszczególne służby, wprowadzenia do systemu prawa instytucji „zgody następczej”

PRAWO PRYWATNE MIĘDZYNARODOWE

Ustawa z dnia z dnia 4 lutego 2011 r. Prawo prywatne międzynarodowe

(Dz. U. z 2011 r. Nr 80, poz. 432)

Ustawa reguluje właściwość prawa dla stosunków z zakresu prawa prywatnego związanych z więcej niż jednym państwem.

WYROBY MEDYCZNE

Ustawa z dnia 20 maja 2010 r. o wyrobach medycznych

(Dz. U. z 2010 r. Nr 107, poz. 679)

Zgodnie z art. 1 tej ustawy określa ona:

zasady wprowadzania do obrotu i do używania wyrobów medycznych, wyposażenia wyrobów medycznych, wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro, wyposażenia wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro, aktywnych wyrobów medycznych do implantacji, systemów i zestawów zabiegowych złożonych z wyrobów medycznych;
zasady dokonywania oceny klinicznej wyrobów medycznych, wyposażenia wyrobów medycznych i aktywnych wyrobów medycznych do implantacji;
zasady przekazywania do oceny działania wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro i wyposażenia wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro;
zasady sprawowania nadzoru nad wytwarzaniem wyrobów i wprowadzaniem ich do obrotu i do używania, wyrobami wprowadzonymi do obrotu i do używania oraz incydentami medycznymi oraz działaniami dotyczącymi bezpieczeństwa wyrobów;
zasady dokonywania zgłoszeń i powiadomień dotyczących wyrobów oraz wytwórców, autoryzowanych przedstawicieli, importerów i dystrybutorów wyrobów;
zasady i sposób autoryzowania jednostek ubiegających się o autoryzację, notyfikowania jednostek ubiegających się o notyfikację w zakresie wyrobów i nadzorowania jednostek notyfikowanych, autoryzowanych przez ministra właściwego do spraw zdrowia;
klasyfikację wyrobów medycznych i wyposażenia wyrobów medycznych;
procedury oceny zgodności wyrobów;
wymagania zasadnicze dotyczące wyrobów;
obowiązki importerów i dystrybutorów wyrobów;
zasady używania i utrzymywania wyrobów.

PODATKI LOKALNE

Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych

(Dz. U. z 2011 r. Nr 102, poz. 584)

Ustawa dostosowuje prawo do wyroku Trybunału Konstytucyjnego i precyzuje zakres przedmiotowy opłaty targowej oraz określa kryteria, zgodnie z którymi rady gmin będą różnicować te stawki

FUNDUSZE EMERYTALNE

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 kwietnia 2011 r. w sprawie obowiązków informacyjnych funduszy emerytalnych

(Dz. U. z 2011 r. Nr 90, poz. 520)

Rozporządzenie wydano na podstawie art. 196 ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 34, poz. 189, ze zm.) i określa:

szczegółowe warunki, jakim powinien odpowiadać prospekt informacyjny,
sposób i termin udostępniania przez fundusz prospektu informacyjnego oraz termin przesyłania informacji, o których mowa w art. 191-193 ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych,
zakres sprawozdań i bieżących informacji dostarczanych przez towarzystwo i fundusz do organu nadzoru oraz terminy przekazywania tych sprawozdań i informacji.

RADIOFONIA I TELEWIZJA

Ustawa z dnia 25 marca 2011 r. o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji oraz niektórych innych ustaw

(Dz. U. z 2011 r. Nr 85, poz. 459)

Zmiana dotyczy wdrożenia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie koordynacji niektórych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych dotyczących wykonywania telewizyjnej działalności transmisyjnej zakładająca m. in. liberalizację przekazów handlowych w programach telewizyjnych, dostępność usług medialnych dla niepełnosprawnych oraz rozwój edukacji medialnej

WRÓĆ DO SPISU TREŚCI